اجرای پوشش ضد حریق یکی از اقدامات بسیار مهم و ضروری در ایمن سازی ساختمان های دارای اسکلت فلزی است که مقاومت سازه را در شرایط بروز آتش سوزی تا حد مطلوبی افزایش می دهد. این پوشش ها روی اسکلت فلزی، ستون ها و سایر تیرهای فلزی به کار رفته در ساختمان اجرا میشود تا میزان مقاومت آنها را در برابر دمای بسیار زیاد آتش افزایش دهد و مانع از ریزش ساختمان گردد. نوع پوشش، میزان ضخامت آن و نحوه اجرا همگی باید بر اساس استانداردها باشد تا ساختمان از نظر ایمنی در سطح مطلوبی قرار بگیرد.
پوشش ضد حریق چیست؟
ساختمان های مسکونی، تجاری و غیره باید از نظر اصول ایمنی در سطح استاندارد قرار بگیرند. یکی از استانداردهای بسیار مهم، میزان مقاومت سازه در برابر حریق و آتش سوزی است. این مساله مخصوصا برای ساختمان های دارای اسکلت فلزی آهنی بیشترین اهمیت را پیدا می کند. چون آهن بعد از قرار گرفتن در برابر دمای بسیار زیاد انعطاف پذیر شده و خم میشود. در شرایط بروز آتش سوزی دمای داخل ساختمان تا 500 درجه سانتی گراد افزایش پیدا می کند و آهن انعطاف پیدا نموده و وزن بنا را نمی تواند تحمل کند. در نهایت دچار ریزش خواهد شد و نمونه این مساله را در ریزش ساختمان پلاسکو مشاهده کردیم.
اجرای پوشش ضد حریق یکی از راهکارهای موثر برای جلوگیری از نفوذ گرما به اسکلت فلزی و آهن آلات به کار رفته در شرایط بروز حریق است. برخی از متریال های بر پایه مواد معدنی و غیرمعدنی مانند عایق عمل نموده و زمان نفوذ گرما به فلز زیرین را افزایش می دهد. در این بازه فرصت بیشتری برای اطفا حریق و اجرای عملیات آتش نشانی وجود خواهد داشت.
مزایای اجرای پوشش ضد حریق
با توجه به اینکه اجرای پوشش ضد حریق اسکلت فلزی زمان بر و هزینه بر است، ابهاماتی درباره لزوم یا عدم لزوم این مساله برای برخی از افراد وجود دارد. لازم به ذکر است، پوشش ضد آتش سوزی روی ستون ها، اسکلت و سقف مزایای متعددی را به همراه دارد که از مهم ترین آنها می توان به گزینه های زیر اشاره کرد:
- جلوگیری از خمیده شدن اسکلت و ستون های ساختمان در شرایط بروز آتش سوزی
- فراهم شدن فرصت بیشتر برای نجات افراد، تخلیه ساختمان و اجرای عملیات اطفا حریق
- عدم انتشار گازهای سمی در زمان آتش سوزی
- عدم نیاز به تجهیزات پیشرفته برای اجرای پوشش ضد حریق
لازم به ذکر است، اجرای پوشش های ضد حریق یک انتخاب نیست، بلکه برای ساختمان های دارای اسکلت فلزی یک اجبار به شمار می رود. در غیر این صورت ساختمان مجوزهای لازم را دریافت نخواهد کرد.
انواع پوشش ضد حریق
در شرایطی می توان از مزایای این پوشش ها بهره مند شد که نوع مناسبی از آنها را انتخاب و به روش استاندارد اجرا کرد. در حالت کلی مواد مورد استفاده به عنوان پوشش ضد حریق ساختمان را می توان به سه دسته زیر گروه بندی کرد. هر یک از این گروه ها خود دارای زیرمجموعه های متعددی هستند که بر اساس شرایط ساختمان می توان آنها را انتخاب کرد.
- پوشش ضد حریق بر پایه مواد معدنی
- پوشش ضد حریق بر پایه رنگ
- پنل های ضد حریق
انواع پوشش ضد حریق بر پایه مواد معدنی
این نوع پوشش ها مواد معدنی هستند که به صورت پاششی روی آهن به کار رفته در اسکلت، سقف و ستون ها اجرا می گردد. برخی از این پوشش ها از قبیل مواردی که بر پایه بور و فسفر هستند، بر روی سطوح چوبی کاربرد دارند و نمی توانند مقاومت آهن را در برابر دمای زیاد افزایش دهند. رایج ترین مواد پوشش ضد حریق معدنی عبارتند از:
پوشش ضد حریق سیمانی
همان طور که از نام این مواد مشخص است، سیمان اصلی ترین متریال به کار رفته در آنها است. مواد سیمانی به صورت پاششی و در ضخامت استاندارد روی سطح فلزی قرار گرفته و از آهن تا دمای 450 درجه سانتی گراد محافظت می کنند. علاوه بر سیمان، در این پوشش ها از الیاف نیز برای افزایش انعطاف پذیری پوشش و ممانعت از ترک خوردگی آنها استفاده میشود. اجرای سیمان روی اسکلت در زمان کوتاه قابل انجام است و از نظر قیمت نیز ارزان ترین ماده در این زمینه به شمار می رود. یکی از مهم ترین معایب سیمان برای ضد حریق کردن اسکلت فلزی، وزن سنگین آن است. سیمان وزن زیادی دارد و باعث افزایش بار مرده ساختمان می گردد.
پوشش ضد حریق گچی
از دیگر مواد کاربردی برای برخی از ساختمان های دارای اسکلت فلزی می توان به مواد گچی اشاره کرد. این مواد به صورت ملات تبدیل شده و سپس روی سطوح مورد نظر پاشیده میشوند. مواد گچی نیز به صورت یک لایه و در ضخامت استاندارد اجرا می گردد.
پوشش ضد حریق بر پایه بور بعد از اجرای روی سطوح چوبی کف و سقف ساختمان می توانند مقاومت آنها را در برابر دمای 377 تا 527 درجه سانتی گراد تا حد زیادی افزایش دهند. علاوه بر بور، از پوشش ضد حریق بر پایه فسفر نیز در برخی از ساختمان ها برای سطوح چوبی استفاده می کنند اما برای اسکلت فلزی کاربرد ندارند. تمام این مواد به صورت پاششی روی سطح مورد نظر اجرا می شوند.
پوشش ضد حریق بر پایه رنگ
از دیگر انواع پوشش های ضد حریق می توان به رنگ ها اشاره کرد. رنگ های مورد استفاده روی اسکلت های فلزی بعد از افزایش دما و حریق به خاکستر تبدیل شده و به دلیل افزایش حجم از اسکلت محافظت می کنند. اجرای پوشش ضد حریق با مواد رنگی به آسانی و تنها به کمک قلم مو و اسپری انجام میشود.
علاوه بر رنگ ها از مواد نانو کامپوزیتی نیز برای این منظور در برخی از ساختمان ها استفاده میشود. یکی از مهم ترین ویژگی های این نوع مواد و رنگ ها عدم تاثیر منفی بر جلوه ظاهری ساختمان است. البته قیمت بالای این مواد مانع بزرگی برای اجرای پوشش ضد حریق با رنگ برای تمام اسکلت شده و گزینه ای کاربردی برای بخش های بیرونی بنا محسوب میشود.
پانل ضد حریق
در برخی از کشورها از پانل و بوردهای ضد حریق برای مقاوم سازی ساختمان در برابر آتش سوزی استفاده میشود. این پانل ها که در ابعاد مختلفی تولید میشوند، نصب سریع و آسانی دارد، اما در ایران در حال حاضر در دسترس نمی باشد.
مراحل اجرای پوشش ضد حریق اسکلت فلزی
اجرای پوشش ضد حریق اسکلت فلزی نیاز به رعایت استانداردهای متعددی دارد و به همین دلیل یکی از کارهای تخصصی به شمار می رود. برای اجرا ابتدا باید پوشش مناسب انتخاب گردد. سپس ضخامت مورد نیاز از پوشش محاسبه و در نهایت با ابزار و تجهیزات مورد نیاز اجرا انجام میشود. مراحل اجرا به صورت زیر می باشد:
انتخاب پوشش مناسب
بر اساس شرایط ساختمان، نوع اسکلت، ابعاد و ساختار کلی، مدت زمان مورد نیاز برای محافظت پوشش از لایه زیرین و نوع کاربری ساختمان و شرایط آب و هوایی و غیره در نهایت ماده مناسب انتخاب میشود. موادی که برای این پوشش ها انتخاب میشوند باید استانداردهای لازم را داشته و تاییدیه آتش نشانی را دریافت کرده باشند.
محاسبه ضخامت پوشش
یکی از مهم ترین فاکتورها در زمان اجرای پوشش فایرپروف، ضخامت لایه های آن است. پوشش هایی از قبیل گچ و سیمان به صورت یک لایه روی سطح مورد نظر اجرا میشوند و ضخامت آنها نباید بیش از اندازه کم یا زیاد باشد. مدت زمان محافظت از اسکلت و نوع پوشش و ابعاد ساختمان می توانند بر میزان ضخامت این لایه ها تاثیرگذار باشند. به عنوان مثال اگر ضخامت لایه سیمانی روی اسکلت بیش از اندازه باشد، بار مرده افزایش پیدا نموده و از نظر ایمنی بنا دارای نقص خواهد بود.
آماده سازی سطح
آماده سازی سطحی که پوشش فایرپروف روی آن اجرا میشود اهمیت بسیار بالایی دارد. قبل از اجرای پوشش ضد حریق ابتدا باید تمام سیمان و ملات و لایه های اضافه روی سطح تمیز شوند. اگر بخش هایی از سطح نیاز به ترمیم دارد قبل از اجرای پوشش باید برطرف شود.
تا حد امکان باید تمام گرد و غبار و آلودگی های سطح تمیز شوند. دقت داشته باشید که روغن و گریس روی سطح مانع از چسبندگی صحیح مواد به سطح فلزی میشود و باید کاملا تمیز شوند.
علاوه براین، لازم است به شرایط آب و هوایی در زمان اجرای پوشش ضد حریق توجه شود. در روزهای بارندگی به دلیل خیس بودن سطح نمی توان پوشش را اجرا کرد. علاوه براین، دمای سطح فولادی حداکثر 50 و حداقل 4.4 درجه سانتی گراد باید باشد تا مواد چسبندگی مطلوبی داشته باشند.
اجرای پوشش فایرپروف با تجهیزات مناسب
در آخرین مرحله لازم است تجهیزات مورد نیاز برای اجرا متناسب با نوع مواد تهیه شود. بعد از اندازه گیری دانستیه مواد و اطمینان از استاندارد بودن آن، به صورت پاششی یک لایه با ضخامت از قبل تعییر شده را روی سطح قرار دهید. اگر مواد رنگ هستند، با قلم مو می توانید آنها را روی سطح اجرا کنید. مساله بسیار مهم اینکه، اگر ضخامت پوشش را بیش از 20 میلیمتر در نظر گرفته اید، تعداد لایه ها بیشتر از یک لایه باید باشد و چند مرتبه پاشش انجام شود.
بعد از اجرای پوشش ضد حریق تا حد امکان باید از ریزش باران و برف بر روی سطح جلوگیری کرد.
استاندارد اجرای پوشش ضد حریق
در اجرای این پوشش ها استانداردهای متعددی ارائه شده اند که از مهم ترین آنها می توان به گزینه های زیر اشاره کرد:
- استاندارد UL 723: قابل استفاده در تشخیص نوع مصالح و مواد به کار رفته در ساختمان
- استاندارد UL 263: قابل استفاده برای سازه های ترکیبی ستون ها، دیوار و سقف و غیره کاربرد دارد
- استاندارد UL 1709: ساختمان پالایشگاه ها به این استاندارد نیاز دارد
- استاندارد ASTM E605: قابل استفاده برای اندازه گیری ضخامت و چگالی پوشش ضد حریق استفاده شده در ساختمان است
- استاندارد ASTM E736: قابل استفاده در تعیین میزان چسبندگی مواد پوششی اسپری شده روی سطح کاربرد دارد
ضوابط اجرای پوشش ضد حریق
پوشش ضد حریق به کار رفته در ساختمان ها تاثیر زیادی بر ایمنی بنا دارد و به همین دلیل دستورالعمل ها و ضوابط متعددی در این زمینه ارائه شده است که اجرای آن الزامی می باشد. یکی از مهم ترین ضوابط اجرای پوشش ضد حریق انتخاب مواد پوششی از شرکت ها و برندهای تایید شده می باشد. تمام برندهای ارائه دهنده این پوشش ها تاییدیه از آتش نشانی دریافت نکرده اند و پیمانکار و شرکت مجری باید به آن دقت داشته باشد.
از دیگر ضوابط اجرای پوشش ضد حریق می توان به میزان ضخامت لایه های آن اشاره کرد. بر اساس زمان پایایی، ابعاد و سطح مقطع و میزان دمای مورد نظر و کیفیت و نوع مواد ضخامت آنها تعیین می گردد. مساله بسیار مهم اینکه، هر اندازه کیفیت این مواد بالاتر باشد، میزان ضخامت اجرای آنها کمتر میشود.
بر اساس ضوابط اجرای پوشش ضد حریق، نوع سنگ دانه های به کار رفته در بتن بر میزان ضخامت لایه های پوشش تاثیر دارد.
قیمت اجرای پوشش ضد حریق چگونه محاسبه میشود؟
در محاسبه قیمت اجرای پوشش ضد حریق فاکتورهای زیادی نقش دارند. از مهم ترین آنها می توان به نوع ساختمان، ابعاد و شکل سازه، نوع پوشش انتخاب شده، میزان ضخامت لایه های پوشش و برند مواد استفاده کننده از جمله پارامترهای موثر در تعیین قیمت هستند. علاوه براین، تجهیزات مورد نیاز برای اجرا، زیرسازی های مورد نیاز و دستمزد پیمانکار و شرکت مجری پوشش ضد حریق نیز در این زمینه نقش دارند.
با توجه به قاکتورهای متعددی که در این زمینه نقش دارند، بعد از بررسی شرایط محیط و ساختمان بودجه مورد نیاز برای اجرای این پوشش ها توسط پیمانکار تخمین زده میشود.
شرکت مجری پوشش ضد حریق
استانداردها، دستورالعمل ها و ضوابط متعددی در اجرای پوشش ضد حریق برای ساختمان های مسکونی و شهری، پالایشگاه ها و غیره وجود دارد. شرکت مجری پوشش ضد حریق باید بر تمام این موارد علم کافی داشته باشد تا در نهایت ایمنی ساختمان را تضمین نموده و مجوز بهره برداری را دریافت کند. دکاموند با تیمی از مهندسین باتجربه و متخصص در این حوزه آماده ارائه خدمات اجرای پوشش ضد حریق روی اسکلت فلزی و فولادی و غیره است. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید از طریق راه های ارتباطی پایین صفحه با کارشناسان و مهندسین این مجموعه در ارتباط باشید و مشاوره رایگان دریافت نمایید.
سوالات متداول اجرای پوشش ضد حریق
اجرای پوشش ضد حریق چیست؟
اجرای پوشش ضد حریق یکی از راهکارهای موثر برای جلوگیری از نفوذ گرما به اسکلت فلزی و آهن آلات به کار رفته در شرایط بروز حریق است. برخی از متریال های بر پایه مواد معدنی و غیرمعدنی مانند عایق عمل نموده و زمان نفوذ گرما به فلز زیرین را افزایش می دهد. در این بازه فرصت بیشتری برای اطفا حریق و اجرای عملیات آتش نشانی وجود خواهد داشت.
مزایای اجرای پوشش ضد حریق چیست؟
- جلوگیری از خمیده شدن اسکلت و ستون های ساختمان در شرایط بروز آتش سوزی
- فراهم شدن فرصت بیشتر برای نجات افراد، تخلیه ساختمان و اجرای عملیات اطفا حریق
- عدم انتشار گازهای سمی در زمان آتش سوزی
- عدم نیاز به تجهیزات پیشرفته برای اجرای پوشش ضد حریق
